Мәдениет тарихындағы символизм мәселесі туралы

Аннотация

Символизмді дербес өнімді әдістемелік бағдарлама ретінде зерттеу таңбалау процесінің ішкі логикасын зерттеуді, осы әдістеменің орталық ұғымы — символды талдауды, оны «ұғым», «идея», «бейне», «белгі», «мағына», «мән», «құндылық» сияқты ұғымдармен салыстыру және салғастыру, яғни символдың тілмен байланысын, сигнифиакция процесін және мағынаны білдіреді. Сонымен қатар, миф, тіл, өнер және басқалар сияқты нақты мәдени формалардың материалы бойынша символдық тәсілдің өнімділігін көрсетуге тырысқан. Бұл тәсілдің өнімділігін көрсету мәдениеттің, мәдени тарихтың және ең алдымен отандық саланың алуан түрлі салаларында әрі қарай символистік зерттеулерді ынталандыруы мүмкін. Символизация процесі — бұл адамның мәдени шығармашылығының ең терең құбылысы, ол мәдениеттің дамуының алғашқы кезеңдерінде пайда болған және оның бүкіл тарихымен бірге жүреді. Бұл процесс мәдениеттің дамуының алғашқы кезеңдеріне ғана тән деп сену аңғалдық болар еді, содан кейін ол мәдени шығармашылықтың рационалды-логикалық түрімен алмастырылады деп жиі айтылады. Символизм адамның әлеуметтік-мәдени іс-әрекетінің орынды және орынсыз процестеріне енеді. Ол әсіресе ескі символдық жүйелер бұзылып, жаңа таңбалар мен символизм тәсілдері іздестірілетін дағдарыс кезеңдерінде айқын көрінеді. Мысалы, ерте ортағасырлық немесе Қайта өрлеу дәуірінің мәдениетіне де, жаңа әлеуметтік бағдарлар мен құндылықтарды айқындаған және жаңа
шындыққа жаңа рәміздерді табуға ұмтылған қазіргі қазақстандық және посткеңестік мәдениеттерге де
тән. Символизация процесінің символизмі мен логикасын зерттеу қазіргі Қазақстанның  модернизациялық дамуы жағдайында ерекше маңызға ие.